Fagot to instrument reprezentujący grupę instrumentów dętych drewnianych, z tym, że należy od do rodzaju instrumentów podwójnostroikowych. Oprócz fagotu do grupy tej należy obój oraz rożek angielski. Fagot uchodzi za jeden z najzabawniej brzmiących instrumentów. Nie mniej jednak jest to instrument o długiej historii i bardzo mocnej pozycji w świecie instrumentów dętych.
Najwcześniejsza wiarygodna wzmianka dotycząca fagotu pochodzi z 1574 roku, z angielskiego spisu inwentarzowego, w którym fagot występował pod nazwą curtal. Dodatkową informacją jest, iż pierwszy budowniczy fagotów – Siegmund Schnitzer, zmarł w 1578 roku; w tym samym roku wyznaczono pierwszego na dworze brukselskim muzyka grającego na fagocie. Można przypuszczać więc, że fagot powstał w połowie XVI wieku. W pierwszych fagotach wiercono 2 kanały w jednym kawałku drewna, z którego wystawała metalowa rurka ze stroikiem i wąski rezonator. Później zmieniono konstrukcję, wprowadzając tzw. stopę, w której znajdował się przewiercony kanał w kształcie litery U, łączący w kolanie dwie oddzielne rury: tzw. skrzydło i rurę basową. Obecnie fagot jest rurą o profilu stożkowym, zawiniętą podobnie jak prosta spinka do włosów: kanał w rurze biegnie najpierw w dół, a potem w górę. Według niektórych historyków muzyki poprzednikiem fagotu był dulcjan. Fagot i dulcjan mają wspólne cechy: podwójny stroik zamontowany w metalowej rurce, ukośnie nawiercane dziurki, stożkowy kształt kanału, podwójną długość. W dawnych instrumentach oba kanały wiercone były w jednym kawałku drewna. Nowsze instrumenty miały już dwie oddzielne drewniane rury połączone łącznikiem w kształcie litery U. Występowały też w 8 rozmiarach, od sopranu do wielkiego basu. Zadaniem tego instrumentu w zespole dętym było wypełnienie brzmienia basowego. Miał on niezwykłą zdolność zmiany dynamiki i barwy dźwięku od głośnego do cichego i miękkiego. Instrument poprzedzający historycznie fagot miał dosyć prostą budowę, z ośmioma otworami na palce i dwoma klapami, Mógł wykonywać ograniczoną liczbę dźwięków i grać w niewielu tonacjach. Aż do XIX wieku występował fagot o wysokim brzmieniu tenorowy (Es) tzw. tenoroon. Kolejnym rodzajem fagotu był surdon o głuchej i łagodnej barwie.
Instrument składa się z sześciu części: stroika, esu, skrzydła, stopy, rury basowej oraz czary głosowej. Tworzą one kanał o długości ponad 2,4 m. Otwory nawiercone na długości instrumentu w większości otwierane i zamykane są klapami (tylko 5 – e, d, c, h, a – bezpośrednio palcami). Stroik umieszczony u wylotu rurki składa się z dwóch płytek wykonanych z trzciny o nazwie lasecznica trzcinowata (łac. Arundo donax) złożonych ze sobą. Uderzając w nie językiem i jednocześnie dmuchając grający wydobywa dźwięk. Przy takim samym układzie klap, a różnej sile nacisku na stroik można przez przedęcie wydobyć różne dźwięki. Korpus instrumentu tradycyjnie wykonywany jest z drewna, najczęściej z jaworu. Drewno na fagot musi „leżakować” od dziesięciu do nawet stu pięćdziesięciu lat. Instrument charakteryzuje się głębokim, melancholijnym i bardzo naturalnym brzmieniem. Nie jest instrumentem transponującym. Wykorzystywany jest w orkiestrze kameralnej,symfonicznej, jako instrument solowy, w jazzie oraz w różnego typu zespołach instrumentalnych. Fagociści powinni biegle czytać w kluczu basowym, tenorowym oraz wiolinowym, ponieważ są one wykorzystywane w zapisie na ten instrument
Fagot i kontrafagot posiadają te same własności techniczne. Możliwe jest wykonywanie wszelkich przebiegów, zarówno chromatycznych, diatonicznych, jak i pasażowych legato i staccato, przy czym te ostatnie są bardzo dla fagotu charakterystyczne. Z powodu znacznych rozmiarów oraz sposobu powstawania dźwięku za pomocą drgań podwójnego stroika ruchliwość fagotu nie dorównuje fletowi, jest także znacznie niższa od oboju i klarnetu. Odległe skoki są łatwiejsze w górę, ze względu na łatwiejsze uleganie zwężenia niż rozluźniania (przy skokach w dół) stroika. Notabene skoki staccato nawet ponad 2 oktawy nie stanowią dla fagotu większych trudności.
Niemożliwe jest natomiast bardzo szybkie powtarzanie dźwięku, gdyż repetować można jedynie za pomocą zadęcia pojedynczego. Jeśli chodzi o ozdobniki, to z wyjątkiem kilku najniższych i najwyższych dźwięków możliwe do zagrania są tryle mało- i wielkosekundowe oraz tremola – maksymalnie do kwarty w obrębie dźwięków od c do fis 1.