InstrumentyDete.pl

Róg, instrument dęty blaszany z grupy tzw. aerofonów ustnikowych

Róg, to instrument dęty blaszany należący do grupy tzw. aerofonów ustnikowych. Jego inna nazwa to waltornia. Nazwa waltornia pochodzi od niemieckiego słowa „waldhorn”, instrument ten znany był kiedyś pod nazwą rogu leśnego. Było to jeszcze przed wieloma jego przekształcenia i z niego właśnie wywodzi się dzisiejszy róg.

Początki rogu gubią się w czasach przedhistorycznych. Wzorem był odłamany róg zwierzęcy. Rozwój postępował stopniowo. Od rogu zwierzęcego wyżłobionych zębów kości i muszli, poprzez korę i drzewo aż do kutego i lanego metalu. Dopiero użycie metalu umożliwiło wykształcenie instrumentu artystycznego. Etruskowie, Asyryjczycy i Egipcjanie mieli wielkie rogi, na których dęli przy uroczystościach i obrzędach; posiadali również małe rogi do sygnalizowania. Z Starego Testamentu wiemy, że Izraelici posługiwali się dla celów religijnych rogami. Greckie i rzymskie rogi były wzorowane na etruskich; Rzymianie udoskonalili tylko dźwięcznik i rurę zakręcili dla łatwiejszego trzymania. Już znali ustniki. Na rzymskiej rzeźbie z kości słoniowej w muzeum w Xanten widzimy wojownika z rogiem o ustniku kociołkowym. W wiekach średnich nie rozwijały się instrumenty dęte metalowe zwłaszcza jako instrumenty dla celów artystycznych. Chrześcijaństwo i jego zakonni reprezentanci hamowali rozwój, gdyż instrumenty te uchodziły za pogańskie i pozostawiono je kuglarzom. I dlatego zanika na kilka wieków gra na instrumentach dętych.
Z końcem 16 wieku ukazują się wielkie rogi myśliwskie, a mianowicie wpierw we Francji. Były one długie na siedem stóp i miały strój D. Sto lat później, gdy szukano bardziej dogodnej formy zbudowano w Paryżu róg o kolistych pierścieniach, ułożonych jeden na drugim. I tę formę do dziś zachował róg. Używać można było na tym instrumencie tylko czyste tony naturalne, gdyż sposób trzymania instrumentu z swobodnie odstającym dźwięcznikiem nie pozwalał na tak zw. krycie.

Pierwotny rodzaj rogu naturalnego służy dziś tylko jeszcze jako róg myśliwski, a ten ma znaczenie już prawie muzealne. Wychodząc z Francji odgrywa ten róg wielkie znaczenie na dworach od 16 do końca 18 wieku. Już w 16 ustępuje mały instrument miejsca wielkim rogom zawieszanym przez tułów. Wielki przekrój miał uzasadnienie w szerokich nakryciach głowy owych czasów. Już w 17 wieku grano na tych instrumentach fanfary; według ich kompozytora nazywano je rogami Dampiér’rea. Ponieważ ten wielki format utrudniał użycie przy polowaniach na koniu, przekształcił się instrument z powrotem na mały z trzema skrętami; i ten kształt przeszedł na nasze czasy. Rogi były w stroju D, a fanfary grano dwugłosowo. Fanfary te miały za zadanie komunikowanie zdarzeń i wypadków podczas polowania sposobem muzycznym; rozróżniano więc trzy rodzaje fanfar: fanfary zwierząt, okolicznościowe i poświęcone gospodarzom i wybitnym gościom. Pierwsze dwie grupy były tylko stałymi sygnałami, zaś fanfary poświęcone panom były dłuższe i bardziej melodyjne. Wszystkie zajścia na polowaniu miały swój wyraz muzyczny: wymarsz, jawienie się pań i gości, ukazanie się zwierzyny, jej ubicie, koniec polowania i t.d.

Dzisiejsze rogi to instrumenty uważane za niebywale trudne do opanowania. Są to jednak instrumentu brzmiące pięknie, szlachetnie i bardzo uczuciowow. W orkiestrach symfonicznych mają o tyle trudne zadanie, że ze względu na swoją skalę i barwę współgrają raz z grupą instrumentów blaszanych a zaraz potem z instrumentami drewnianymi. Jedymi z najpięknieszych partii solowych przeznaczonych na róg jest solo z V symfonii Piotra Czajkowskiego, solówki w utworach Richarda Straussa oraz Dymitra Szostakowicza.

Comments are closed.